Rolf verduurzaamt zijn Rijksmonument: "Er kan en mag meer dan ik dacht".

ZOELMOND – Twee jaar geleden kochten Rolf en zijn vrouw een huis in Zoelmond, een Rijksmonument van meer dan 100 jaar oud. Het huis was nog in vrij originele staat en heeft hoge plafonds en authentieke schuiframen, toen nog van enkel glas. Het werd verwarmd met gaskachels en in een deel van het huis was er centrale verwarming. “Het tochtte flink en soms leek het binnen kouder dan buiten. Voordat we het huis kochten, wisten we dat we het de 21^e eeuw in wilden tillen om het comfortabel te maken. Onze stip op de horizon was een warmtepomp, onze eigen elektriciteit opwekken en voor zover mogelijk, van het gas af, ” vertelt Rolf.

Vacuümglas en voorzetramen
Wat waren jullie eerste stappen? “Ik heb online veel gelezen over verduurzamen. De websites www.milieucentraal.nl en www.energieloketburen.nl en www.restauratiefonds.nl, hielpen met de eerste stappen te kiezen. Zo ontdekten we dat je beter nog niet aan een warmtepomp kunt beginnen, voordat je je ramen goed geïsoleerd hebt en de andere maatregelen hebt genomen om onnodig warmteverlies te voorkomen. In monumentenland wordt vacuümglas aangeraden omdat het zulk dun en goed isolerend glas is dat in de bestaande sponningen past. We hebben toen het enkele glas van de schuiframen door vacuümglas vervangen en voor de kleine raampjes daarboven zitten nu voorzetramen aan de binnenkant, omdat dat aan de buitenkant van ons monument niet mocht. Meteen al een wereld van verschil.”

Kieren dichten
En hoe toen verder? “We vroegen advies aan een DUMO-adviseur van het Restauratiefonds. Die kwam bij ons langs. De volgende stap werd het dichten van kieren. Wat je ziet kun je dichten, maar ventilatie is ook belangrijk. Het advies was om te zorgen dat er in iedere kamer tenminste twee schuiframen tegenover elkaar opengezet kunnen worden. De kieren bij de rest van de ramen hebben we dichtgemaakt met verf.” Wat deed je met de ramen die je nog wel wilt openen? “We spraken met vrienden over koperen tochtstrips uit de jaren ‘20. Ideaal voor een monument met schuiframen, want de strips buigen mee. Dat houdt de tocht buiten en werkt geluidwerend. We hebben die tochtstrips op die ramen en op de originele voor- en achterdeuren gezet. We vonden nog een paar oude rollen op marktplaats. Nieuw zijn ze er wel, maar dan zijn ze erg duur. Voor de schuifdeuren achter was dit geen oplossing. Daarvoor laten we een buitenkozijn met glasplaat maken. Die wil ik er in de winter voorzetten tegen de tocht. Dan kunnen die deuren niet meer open, maar dat is niet zo erg.”

De uitdagingen van een monument
Was het verduurzamen lastig, omdat het om een Rijksmonument gaat? “Eigenlijk is me dat enorm meegevallen. Er kan en mag zoveel meer met een monument dan de meeste mensen denken en er is erg goede voorlichting over het opknappen van een monument. Soms moesten we creatief zijn, want niet alles kan of mag in een monument. Op sommige plekken waar we oude voorzetwanden weghaalden keek je zo door de buitenmuur naar buiten. Die gaten mochten we niet dichten met pur vanwege de monumentale status. Met cementmortel mocht dat wel. We konden niet alle buitenwanden isoleren. Waar het wel kon, hebben we steenwol en voorzetwanden gebruikt. Ook via het dak gaat altijd veel warmte naar buiten. We hebben uiteindelijk gekozen om de zoldervloer te isoleren met dikke beloopbare isolatieplaten. Dat was makkelijker en goedkoper dan dakisolatie aanbrengen. De zolder is bij ons alleen opslag, dus geen probleem als het daar wat kouder is. Het verschil in temperatuur in huis en de zolder is enorm, wat wel aangeeft dat de zoldervloerisolatie goed werkt.”

Zonnepanelen, wel of geen goed idee?
En hoe zit het met zonnepanelen? “Zonnepanelen mogen we niet plaatsen op ons dak. Daarom liggen ze nu op onze schuur. Dat is geen monument. Je hoort mensen nu twijfelen over zonnepanelen. Is het nog rendabel nu de salderingsregeling wordt afgeschaft? Ik zie het zo, je verdient ze nog steeds enorm snel terug, maar het duurt een paar jaar langer – geen zeven maar waarschijnlijk elf of twaalf jaar. Daarna heb je zeker nog 10-15 jaar gratis stroom als de zon schijnt! Mijn panelen gaan na 25 jaar nog steeds stroom leveren, ook al is dat misschien 15% minder dan nu. Het is wat mij betreft dus nog steeds de investering waard. Ik heb trouwens nog nooit iemand horen praten over de terugverdientijd van zijn badkamer of keuken – en geloof me, die zijn een stuk duurder dan zonnepanelen.”

Subsidies
En is jullie huis nu klaar voor de overstap naar een warmtepomp? “Ja, sterker nog, die hebben we al en dat bevalt enorm goed. Een warmtepomp gaat heel goed met vloerverwarming en die hebben we dan ook op bijna de hele benedenverdieping aangelegd en ook boven in de badkamer. De warmtepomp houdt het huis behaaglijk warm. Ons verbruik is nu een stuk minder dan dat van een gemiddelde vrijstaande woning. Dat wil wat zeggen voor zo’n groot oud monumentaal pand. Voor de warmtepomp konden we ISDE-subsidie aanvragen. Ook voor het vacuümglas en de zoldervloerisolatie. Die subsidie konden we aanvragen, omdat een aannemer de isolatie uitvoerde. De nieuwe NIP-subsidie van de gemeente Buren is er nu ook als je zelf isoleert. In onze keuken was maar ruimte voor 5cm isolatie. Te weinig centimeters voor subsidie, maar we zijn er zo blij mee! Ik las dat je met de eerste 7cm isolatie al 60% energie bespaart. Bij 14 cm zou dat 75% zijn. Hoe dikker de isolatie hoe beter, maar ook hoe duurder. Mijn tip is, zelfs al kun je maar een paar centimeter isoleren, doe het want het scheelt al snel de helft van je warmteverlies.”

eCoBuren
Heb je nog meer tips? “Kijk wat er mogelijk is en doe de snelle dingen eerst. Heb je al dubbel glas en is dat niet lek? Vervang het niet voor een nog hogere isolatiewaarde, maar richt je op plekken waar je huis meer warmte verliest. We hebben voor onze keuzes veel informatie verzameld. Dat helpt met die keuzes. Zo hebben we leveranciers bekeken, reviews gelezen en de voor- en de nadelen afgewogen. Je kunt ook andere mensen vragen naar hun ervaringen. Wist je dat eCoBuren een Whatsappgroep met monumenteigenaren heeft? Ik kwam in contact met eCoBuren in 2022 op de dorpsbraderie in Zoelmond. Toen raakten we aan de praat en werd ik lid. Nu ben ik bestuurslid. De energietransitie naar groene hernieuwbare energie vind ik belangrijk. We zien het probleem van de opwarming van de aarde niet dagelijks, maar dat betekent niet dat het er niet is.”

Meer informatie over monumenten in de gemeente Buren? Kijk op www.buren.nl/monumenten.
Wilt u op de hoogte blijven over duurzaamheid in de gemeente Buren?
Meld u dan aan voor de nieuwsbrief Duurzaam Buren.